Hiri antropologia aztergai Eusko Folklore Urtekariaren 53. zenbakian
Kalean da Eusko Folklore Urtekariaren 53. zenbakia eta oraingoan ere Jose Miguel de Barandiaran Fundazioak sustatzen duen aldizkari zientifikoak hainbat kolaboratzaile aditurekin kontatu du berau osatzeko.
Hiru ataletan dago banatuta, gai nagusia 'Hiri antropologia' izanik. Aldizkariko zuzendari Abel Ariznabarreta Zuberok adierazi bezala, "azken hamarkadetan gurean ere garatzen joan den hiri antropologiak (ikerketak, jardunaldiak, argitalpenak...) ez du ordea toki handirik izan orain arte Eusko Folklore Urtekariaren orrialdeetan: euskal hiriei buruzko lanak nekez aurkitzen ditugu". Horrek bultzatuta hartu zuen gaia lantzeko erabakia erredakzio batzordeak.
Bestalde, Eusko Folklore Urtekaria kolaborazio libreez ere osatzen da eta aldizkaria borobiltzeko hirugarren eta azken atalari dagokionez, liburu-laburpen bat irakurri daiteke.
Azal deigarria
Eusko Folklore Urtekariaren azken zenbakietan bezalaxe, 53.aren azalaren diseinua Patricia Aresté Espík egin du, oraingoan Aimar Elortza Gorrotxategiren argazkiak baliatuta. Emaitzak gai nagusira gerturatzen gaitu lehenengo begiratutik.
53. zenbakiko gaiak
Hiri antropologia
Etnografia ibliliz. Ibilbide generikoak Donostian zehar. Miren Urquijo Arregui
Poder y potencia en la ciudad: cuidado, participación y defensa comunitaria. Igor Ahedo Gurrutxaga
Bilboko auzo ertzetako 'zauriak' interpretatzen. Muga-espazioen transformazio urbanoa eta eraldaketa estetikoaren eraginak. Isusko Vivas Ziarrusta
Une anthropologie de la citoyenneté basque. Pour une étude des processus de subjectivation et de construction des collectifs en Euskal Herria. Thomas Pierre-Hiraboure Mathey-Cardonnel
Open your sormena! Euskara eta hiria. Mugak eta aukerak. Xabier Aierdi Urraza
Ekarpenak
Registro y transmisión del patrimonio inmaterial: deep-learning y polvo estelar. Urkiri Salaberria Gracia
Las asociaciones taurinas en Álava: la afición a los toros. Montserrat Ocio Vallejo
Liburu-laburpena
Joxemiel Barandiaran eta biok . Jaione Apalategi Begiristain; Jokin Apalategi Begiristain
Barandiaran presente 'El Sabor del Crimen' programan
EITBk ematen du 'El Sabor del Crimen' programa; liburu edota film bat aitzakia hartuta Euskal Herriko txoko ezberdinak bisitatzen dituzte, gaiaren inguruan berba eginez eta harekin lotutako sukalde kontuak aipatuz. Uztailaren 15ean Ataunen egin zituzten grabaketak, Jose Miguel Barandiaranek bildutako ipuinean oinarrituta Paul Urkijo zinemagileak eginiko Errementari filma ardatz duen programa osotzeko.
Sara Etxea plato bilakatu zen eta Nekane Galparsoro Fundazioko langile eta Barandiaranen lobarekin ataundarraren alor pertsonalaz berba egin zuten Andrea Ropero saioaren aurkezleak eta Toti Martinez de Lezea idazleak. Saioa abuztuaren 5ean emango dute ETBren bigarren katean.
|
 |
|
 |
 |
|
 |
 |
(Argazkiak: Zuriñe Velez de Mendizabal Etxabe)
Sara Etxeko leihoak irekita Barandiaranen esentziaz kutsatu dira bisitariak uztailean
Ataungo Jentilbaratza Kultur Elkarteak antolatuta bi ekitaldi berezi egin dira 2019ko uztailean. Batetik, hilaren 6an Mitoaldia eta bestetik, Gau Ibilaldi Mitologikoa, uztailaren 13an.
(Jon Aizpurua bisitariei azalpenak ematen Mitoaldian. Argazkia: Jentilbaratza K.E.)
Lehenengo ekimenari dagokionez, "Murkondo inguruan (Perunezaharretik Errotarainoko zeharra) mito izenak dituzten lekuetatik eta Barandiaranen bizitzan garrantzitsuak izan ziren tokietatik, Jon Aizpuruaren gidaritzapean, ibilaldi bat egin zen", adierazi du Santi Etxeberria elkarteko kideak. Tartean, Sara Etxeko leihoak ireki zituen Fundazioak, Barandiaranek azken urteetan lantoki nagusi izan zuen egongelaren handitasunaz jabetzeko aukera emanez bisitariei.
(Gau Ibilaldi Mitologikoaren une bat. Argazkia: Nekane Galparsoro)
Berdin uztailaren 13ko gauean ere; hala, Gau Ibilaldi Mitologikoaren baitan azken urteetan bezalaxe, Jose Miguel Barandiaran irudikatuz aktore batek ataundar jakintsuak makina bat aldiz ibilitako bidea egin, Sara Etxean sartu eta egongelako bere mahaian eserita, lanean ikusi ahal izan zuten ekimenera animatutako lagunek.
Ataunek magiaz beteriko tokia izaten jarraitzen du, zalantzarik gabe, iraganak, mitoak eta orainak bat egiten duten lekua.
Barandiaranen baloreak gaur egungo gizarteari aplikatuak
Jose Miguel Barandiaran ezagutu zutenek, badakite balore kristauetan sustraituta zegoela bere izana. Baina 2016an Jose Miguel de Barandiaran Fundazioak antolatutako "Europa, Barandiaran eta Baloreak" mahai-inguruaren harira Asier Barandiaran filologoak Barandiaranen baloreak gaur egungo gizarteari aplikatuak berbaldian azaldu zuen modura, kultura anitzekin kontaktuan egoteak, ikuspuntu ezberdinak eskaini zizkion ataundarrari eta horrek pertsonengatik apustu egitea ahalbidetu zion.
"Joxemiel Barandiaranen irudia erakargarria egin zait betidanik eta ezaguna iruditu zait ia betidanik. Barandiaranekiko dudan gertutasuna, hasteko, honetan oinarritzen dut: abizen berbera izateaz gain, hainbat ikuspuntutan bat nator berarekin eta bere bizitzan izen duen jarrerak beti liluratu eta harritu egin nau. Balore asko zituen JMBek, eta baloreak zituelako balioak eransten zizkion egiten zituen gauzei ekarpen oparoa bilakatuz eta, azken finean, horrela bere gizatasuna hedatu egiten zen. Hala da, JMBek ekarpen asko eta asko egin zizkion Euskal Herriko Aurre Historiari, Antropologiari, Palentologiari eta Entografiari. Ni, ordea, euskal filologiaren arlokoa naiz eta nire JMBen balorazioa ohikoak ez diren zenbait alorretan oinarrituko da: 1. Euskara eta herri-literaturarekiko beraren arreta; 2. Apaltasuna; 3. Oztopoak aukera bihurtzeko gaitasuna; 4. Lana: balore harrobia. Horrela izendatu ditut alorrok eta ondorenean aletzen ahaleginduko naiz".
Hitzaldiaren testua, osorik, hemen
Ataungo Joxemiel Barandiaran ikastetxeko ikasleak Saran
Apirilaren 10ean ATAUNIKER elkarteko Jexux Aizpurua eta Joxan Auzmendi eta eskolako Felipe Barandiaran, Itziar Herguedas eta Ainara Sanchez irakasleen gidaritzapean burutu zen eskolako azken urteko ikasleekin urtero egiten den herri-bisita.
Herriko flora, fauna eta geologia azaltzeaz gain, herriko toponimia, historia eta leku jakingarriak bertatik bertara ikusi zituzten; horien artean herri-bidea, udaletxea, plaza, ubidea, hilobiak, armarriak, San Martin eliza eta bertako organo barrokoa. Bidean Sara etxea izan zen erakargarrienetakoa, Joxemiel Barandiaranen ingurua eta bizitzari buruzkoak gogoratzearren.
Testua eta argazkia: AtaunIKER