Sara Etxeko leihoak irekita Barandiaranen esentziaz kutsatu dira bisitariak uztailean
Ataungo Jentilbaratza Kultur Elkarteak antolatuta bi ekitaldi berezi egin dira 2019ko uztailean. Batetik, hilaren 6an Mitoaldia eta bestetik, Gau Ibilaldi Mitologikoa, uztailaren 13an.
(Jon Aizpurua bisitariei azalpenak ematen Mitoaldian. Argazkia: Jentilbaratza K.E.)
Lehenengo ekimenari dagokionez, "Murkondo inguruan (Perunezaharretik Errotarainoko zeharra) mito izenak dituzten lekuetatik eta Barandiaranen bizitzan garrantzitsuak izan ziren tokietatik, Jon Aizpuruaren gidaritzapean, ibilaldi bat egin zen", adierazi du Santi Etxeberria elkarteko kideak. Tartean, Sara Etxeko leihoak ireki zituen Fundazioak, Barandiaranek azken urteetan lantoki nagusi izan zuen egongelaren handitasunaz jabetzeko aukera emanez bisitariei.
(Gau Ibilaldi Mitologikoaren une bat. Argazkia: Nekane Galparsoro)
Berdin uztailaren 13ko gauean ere; hala, Gau Ibilaldi Mitologikoaren baitan azken urteetan bezalaxe, Jose Miguel Barandiaran irudikatuz aktore batek ataundar jakintsuak makina bat aldiz ibilitako bidea egin, Sara Etxean sartu eta egongelako bere mahaian eserita, lanean ikusi ahal izan zuten ekimenera animatutako lagunek.
Ataunek magiaz beteriko tokia izaten jarraitzen du, zalantzarik gabe, iraganak, mitoak eta orainak bat egiten duten lekua.
Barandiaranen baloreak gaur egungo gizarteari aplikatuak
Jose Miguel Barandiaran ezagutu zutenek, badakite balore kristauetan sustraituta zegoela bere izana. Baina 2016an Jose Miguel de Barandiaran Fundazioak antolatutako "Europa, Barandiaran eta Baloreak" mahai-inguruaren harira Asier Barandiaran filologoak Barandiaranen baloreak gaur egungo gizarteari aplikatuak berbaldian azaldu zuen modura, kultura anitzekin kontaktuan egoteak, ikuspuntu ezberdinak eskaini zizkion ataundarrari eta horrek pertsonengatik apustu egitea ahalbidetu zion.
"Joxemiel Barandiaranen irudia erakargarria egin zait betidanik eta ezaguna iruditu zait ia betidanik. Barandiaranekiko dudan gertutasuna, hasteko, honetan oinarritzen dut: abizen berbera izateaz gain, hainbat ikuspuntutan bat nator berarekin eta bere bizitzan izen duen jarrerak beti liluratu eta harritu egin nau. Balore asko zituen JMBek, eta baloreak zituelako balioak eransten zizkion egiten zituen gauzei ekarpen oparoa bilakatuz eta, azken finean, horrela bere gizatasuna hedatu egiten zen. Hala da, JMBek ekarpen asko eta asko egin zizkion Euskal Herriko Aurre Historiari, Antropologiari, Palentologiari eta Entografiari. Ni, ordea, euskal filologiaren arlokoa naiz eta nire JMBen balorazioa ohikoak ez diren zenbait alorretan oinarrituko da: 1. Euskara eta herri-literaturarekiko beraren arreta; 2. Apaltasuna; 3. Oztopoak aukera bihurtzeko gaitasuna; 4. Lana: balore harrobia. Horrela izendatu ditut alorrok eta ondorenean aletzen ahaleginduko naiz".
Hitzaldiaren testua, osorik, hemen
Ataungo Joxemiel Barandiaran ikastetxeko ikasleak Saran
Apirilaren 10ean ATAUNIKER elkarteko Jexux Aizpurua eta Joxan Auzmendi eta eskolako Felipe Barandiaran, Itziar Herguedas eta Ainara Sanchez irakasleen gidaritzapean burutu zen eskolako azken urteko ikasleekin urtero egiten den herri-bisita.
Herriko flora, fauna eta geologia azaltzeaz gain, herriko toponimia, historia eta leku jakingarriak bertatik bertara ikusi zituzten; horien artean herri-bidea, udaletxea, plaza, ubidea, hilobiak, armarriak, San Martin eliza eta bertako organo barrokoa. Bidean Sara etxea izan zen erakargarrienetakoa, Joxemiel Barandiaranen ingurua eta bizitzari buruzkoak gogoratzearren.
Testua eta argazkia: AtaunIKER
Barandiaranen kaligrafia azterketa egin du Blanca Sedano grafologoak
Blanca Sedano grafologoak Jose Miguel Barandiaranen idazkera aztertu du bere egunerokoetatik abiatuz. Hala, nolabaiteko erradiografia egin dio ataundarrari, eta zenbait zertzelada azaldu zituen Onda Cero irratian martxoaren 18an.
Sedanok aipatu zuen garai ezberdinetako egunerokoak behatu dituela, eta argi ikusten dela Barandiaranen eboluzioa. Esaterako, 1917ko dokumentuak behatuta, “ikasitako kaligrafia erabiltzen zuen, garaikoa”, beste pertsona askok, esaterako irakasleek idazten zuten moduan egiten zuela, alegia. Horietan, “idazkera eskuin aldera okertzen da, gauzekiko balorazioetan afektuek eta sentimenduek eragiten baitzuten, beste pertsonekin kontaktua behar zuelako. Eta nahiz eta sinpatia ezaugarria ere ageri den, (makurra), ertz askodun formak ere ageri dira, zerra baten hortzen gisakoak; hala, bere ideiak irmoki defendatzeko jarreraren (ertzduna) eta flexibilitate momentuen arteko (kurboa) idazkera erdi-erztun bat ageri da”.
Denboran aurrera eginez, 1964tik 1975 ingurura aztertutako dokumentuetan nahiz eta hasierako ezaugarri batzuk mantendu, pertsonalagoa bilakatzen da idazteko modua arabarraren iritziz, eta modernoagoa da, “bera den modukoa azalduz”.
Kazetariak Sedanori galdetzen dio ea ikerketa honetatik ateratako ondorioak Barandiarani buruz biografoek diotenarekin bat egiten ote duten: “hainbat kasutan bai, esaterako, bere lan egiteko izpiritua ageri da, baita bere independentzia nabarmena, edo ez zela beti izaera atsegineko pertsona ere, esaterako. Ez zuen bereizten nola sentitzen zen eta nola idazten zuen”.
Pare bat adibide
T letra xeheak informazio aberatsa eta anitza eskaintzen du. Marra oso" luzeak "ageri dira, jakinmin handikoa eta pazientzia gutxikoa zela adieraziz, gauza guztiak momentuan amaituta ikusi nahi zituen. Eskuinerantz eta makilari lotuta: zintzotasunaren, erabakien eta iniziatiben seinale; eta nahiz eta marra horizontalen bat ageri - eztabaidaren batean konbentzituz gero besteen ideiak onartzen zituelako- gorako barrak behatzen dira, erantzun azkar eta bizkorrak baitziren ... "
D letra xehe ederra (erdiko eremuan elkartuta): irudimen sortzailea, grafologian “literatoaren” asmazio gisa deitua. Iraganarekin (doktrina, historia) lotutako ahalmen literario eta izpiritu intelektuala zeukan, irizpide ez-konbentzionalekoa. Hau da, kateak hautsi nahi zituen eta idazkera KALIGRAFIKOA deitzen dena ohiturak errepikatzea baldin bada, 1964tik 1975era bitarteko dokumentuetan aldaketa nabaritzen da, askeagoa.
Irratsaioa entzun (39.minututik aurrera)
Eusko Jaurlaritzan egin du urteko lehen patronatu bilera Fundazioak
Martxoaren 21ean egin zuen Jose Miguel de Barandiaran Fundazioko patronatuak 2019ko lehenengo bilera; Eusko Jaurlaritzan elkartu ziren kideak. Gasteizeraino bertaratu zirenak honakoak izan ziren: Mikel Aizpuru (EAEko Kultura Ondarearen Zuzendaria), Dori Lopez Jurio (Nafarroako Kultura zuzendaria), Andoni Iturbe (Bizkaiko Kultura zuzendaria), Asier Rodriguez (Ataungo alkatea), Josemari Velez de Mendizabal (Eusko Ikaskuntza. Fundazioko presidentea), Arantza Cuesta (Eusko Ikaskuntza. Fundazioko idazkaria), Jexux Aizpurua (Eusko Ikaskuntza), Susana Irigaray (Eusko Ikaskuntza) eta Zuriñe Velez de Mendizabal (Fundazioko idazkari teknikoa).
(Eusko Ikaskuntzako patronokide Jexux Aizpurua, Josemari Velez de Mendizabal eta Arantza Cuesta, Ataungo alkate Asier Rodriguezekin batera, Eusko Jaurlaritzaren atarian.)
Aizpuruk harrera egin zien bertaratutakoei eta mahaiaren bueltan eseritakoek hainbat gai izan zituzten hizpide; tartean, 2018ko kontuak onartu zituzten eta 2019ko aurrekontua onartu zuten Fundazioko patronokideek aho batez. Barandiaran Bekaren egoera ere hartu zen ahotan eta 2018an aurkeztutako '1,2,3 Barandiaran' egitasmoaren bigarren bideo-sorta ekoizketa lanak martxan daudela ere aipatu zen.